Orhan Hançerlioğlu: Din Nedir?

5 Yorum
İnanca dayanan doğaüstü tasarımlar ve işlemler sistemi.

Arkeolojik araştırmalar dinsel tasarımların ancak elli bin yıldan beri varolduklarını tanıtlamışlardır. Demek ki insan yirmi milyon yıl din düşüncesinden uzak yaşamıştır.

İlk tasarımlar insanın doğa karşısında duyduğu güçsüzlük duygusundan doğmuştur. Dinle bu temel nedeni her zaman taşımışlar, zamanla daha da derinleştirmişlerdir. İnsanla doğaüstü güç arasındaki ilişki, daima bir efendi-köle ilişkisi olarak kalmıştır. Pek korkulan ölüm olayını anlayıp açıklayamamak da bu ilişkinin efendi yararına kökleşmesini sağlamıştır, efendi öylesine güçlüdür ki ölümden sonra da yardımını ve koruyuculuğunu sürdürecektir. Önce, totemcilik adı verilen hayvanlarda ve bitkilerde koruyucu güçler görme olayı çoktanrıcılığı gerçekleştirmiş, zamanla gök saltanatında da yer saltanatında olduğu gibi bir efendilerin efendisi (kral)’ni arama eğilimi çoktanrıcılığı tektanrıcılığa dönüştürmüştür.

Antik toplumdan toprak köleliğine dayanan feodal topluma geçilince de dinler, devlet dini olmuşlardır. Alman idealisti Hegel, Din Felsefesi Dersleri’nde, özetle şöyle der: "Hintli için doğaüstü güç her şeydir, insan hiçtir. Yunanlı için insan her şeydir, doğaüstü güç pek az şeydir. Hıristiyanlıksa insanda gerçekleşen tanrı düşüncesiyle İnsan-tanrı bireşimine girişmiştir. Buna ussal bir biçim verilmesini de felsefe gerçekleştirmektedir."

Bilgiyi aramak ve sevmekten doğan felsefe, Batı’da ve Doğu’da yüzyıllar boyunca, Tanrı bilgisini aramak ve sevmek niteliğine bürünmüştür. İlkin insanların ölüm ve yokolma korkularının avuntusu olan din, giderek, yoksulluklarının avuntusu olmuştur.

Orhan Hançerlioğlu
Felsefe Sözlüğü, sf. 63, Din

5 yorum:

  1. İnsanlığın tarihi 20 milyon yıl mı? Yazıyı okuyunca kafama takıldı. Viki şöyle diyor:

    "Çağdaş insanın ve diğer insansı maymunların ilk ortak atası kabul edilen iki ayak üzerinde duran ve gözleri ileri bakan canlının bundan yaklaşık 6.5 milyon yıl önce Afrika'da ortaya çıktığı tahmin edilmektedir. Bu canlının ağaçlardan inip ayakta durmaya başlamasının nedeninin iklim değişikliğine bağlı kuraklık, yiyecek kıtlığı ve göç zorunluluğu olabileceği düşünülmektedir. İnsanı oluşturmaya başlayan organik evrim bilimsel adı olan Antopogenesis zamanımızdan yaklaşık 3,5 milyon yıl önce başlamıştır. İnsan adını hak eden başlangıç noktası ise Homo cinsinin ortaya çıkması ile olmuştur." http://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0nsan

    YanıtlaSil
  2. Birinin buna değineceğini biliyordum.

    Bendeki Felsefe Sözlüğü 1993 yılna ait yedinci basım. Yeni basımlarını inceleme fırsatım olmadı ancak 20 milyon yıl parantez içinde birkaç milyon yıl olarak düzeltilmiş durumda. (İnternetteki kaynağı için bakınız: http://tr-tr.facebook.com/note.php?note_id=116268181799070)

    Sanırım eski tarihli bilimsel verileri baz alan bendeki basım, insanlığın tarihi hakkında niceliksel bir sapma yaratmış durumda. Kaynağın orijinalini değiştirmek istemediğimden bu bariz durumu düzeltmedim. Sizin vesilenizle de durumu açıklık getirdiğime inanıyorum.

    YanıtlaSil
  3. her yazıda bi kaç milyon ine ine binlere indirirsiniz artık :)şaka bi yana, bu sayısal verilere nasıl güveniyorsunuz? bu carbon 14 yöntemi büyük hatalar içeriyor diye biliyorum. değilse beni düzeltin lütfen...

    YanıtlaSil
  4. Karbon-14 yöntemi 50.000 yıldan geriye gidememekte zaten doğru bir şekilde. Yani evrimsel süreçte karbon-14 çok işlerliği olan bir yöntem değil.

    Arkeolojik tarihlendirme için birçok yöntem vardır. Fosil yaşlarının belirlenmesine ilişkin ilginiz varsa bu başlık bir nebze merakınızı giderebilir: http://www.facebook.com/note.php?note_id=166904436700973

    YanıtlaSil
  5. Koskoca felsefe profosorunun cikarimina bakin: arkeolojik kanitlar 50 bin yil dir dinlerin oldugunu soyluyor oyleyse insanlik 20 milyon yildir din dusuncesinden uzak.
    1)arkeolojik kanit demek aksi ispat edilene dek gecerli sana bir hakikat sunmaz mesela eskiden insanligin 80 bin yildir var oldugu kanitlanmisti sonra bir fosille 200 bin yil oldugu ogrenildi yani arkeolojiye bakip bu cikarimda bulunamazsin bunu dusunemeyen bir felsefe profesorunun goruslerini guvenilir bulmam cunku bu en aptalinin bile aklina gelecek birsey
    2) insanlik tarihin hicbir doneminde bilimsel olarak 20 veya 2 milyon yildir var diye bi kanit bulmadi hocanin dogru bilgiyi bulma yonteminden haberi varmi
    Tanrinin kokenini aciklamis tipki freud gibi korkudan avuntudan vs diye birseyin kokenini aciklamaniz o seyin dogru veya yanlis olduguna dair hicbirsey soylemez mesela benim kardesim 2+2 nin 4 oldugunu benden ogrendi onun bunu bilmesinin kokeni b nim bu 2+2 nin 4 oldugunun yanlis oldugunu gosterir mi ? Ne yazikki turkiyedeki felsefeciler başta dinsizler sonra filozoflar cunku yukarida anlattiklarimi herkes dusunebilir sadece dogmatik ideolojilere saplantilar insanin bunlari gormesini engeller. Bu elestiriyi yayinlayacak cesaret varmi sizde?

    YanıtlaSil