Richard Feynman: Bilim, Din ve Şüphecilik

Videonun metni

Biz neyiz, kainatın anlamı nedir gibi sorulara bilimin yanıt vermesini umuyorsanız hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz. Sonra da sorunuza mistik yanıtlar ararsınız. Bir bilim adamı nasıl mistik yanıtlardan medet umar anlayamıyorum.

Neyse, boşverin. Anlamıyorum ama eğer düşünürseniz bizim yapmaya çalıştığımız şey sadece keşfetmek. Dünya hakkında bulabildiğimiz her şeyi bulup anlamaya çalışıyoruz.

Bana bazen derler ki; "fiziğin nihai kanunlarını mı arıyorsunuz?" Hayır... Ben sadece daha fazla ne bulabilirim onu araştırıyorum. Eğer her şeyi izah edebilen nihai bir kanuna ulaşırsak bu muhteşem olur. Yani eğer bir soğanın katmanları gibi iç içe girmiş tabakalardan oluşuyorsa, ne güzel. Ama öyle olmayabilir de.

Özü nasılsa öyle karşımıza çıkacaktır. O yüzden bir araştırmaya başladığımız zaman asla neyi bulmayı beklediğimize önceden karar vermemeliyiz. Sadece daha fazla bilinmeyeni çözmeyi hedeflemeliyiz.

Neden daha fazla şeyi çözmek istiyoruz? Eğer bunun sonucunda derin, felsefi bir soruya yanıt bulaacğınızı umuyorsanız yanılabilirsiniz. Doğanın yasalarını daha fazla anlayarak kafanızdaki o soruya yanıt bulamayabilirsiniz.

Ben böyle bakmıyorum. Benim bilimden beklentim sadece dünyayı daha fazla anlamak ve ne kadar çok anlarsam o kadar iyi.

Çok gizemli bir gerçektir ki hayvanların asla yapamayaağı çok şeyi yapma yeteneğine sahibiz. Fakat bunun gibi sırları ben yanıtlarını önceden bilmeden araştırmayı tercih ederim. Yani kainatla ilişkimiz hakkında uydurulmuş hikayeleri kabul edemem.

Çünkü bunlar ok basit, çok sınırlayıcı, çok yerel, çok sığ. Dünyaya geldi... Tanrının bir parçası dünyaya geldi... Dikkat edin ve gördüğünüze bakın. Orantılı değil. Her neyse tartışmanın faydası yok.

Tartışamam ama şunu söyleyebilirim ki, sahip olduğum bilimsel bakışın inançlarım üzerinde etkisi vardır. Bir de şu var, bir şeyin doğru olduğunu nasıl anlayabilirsiniz? Eğer bütün dinlerin farklı teorileri varsa merak etmeye başlarsınız. Kuşku duymaya başladığınız anda acaba bilim doğru mu diye sorarsınız?

Hayır, neyin doğru olduğunu bilmiyoruz sadece bulmaya çalışıyoruz. Belki de her şey yanlıştır. Dinler için de aynı şeyi yapalım. Belki de her şey yanlıştır diye soralım. Bakalım ne oluyor?

Bunu yaptığınız anda uçurumun kenarındasınızdır ve geri dönüş zordur. Babamdan öğrendiğim bilimsel bakış açısına göre ise sadece neyin doğru neyin yanlış olabileceğini araştırmalıyız.

Kuşku duymaya ve sorular sormaya başladığınız anda inanmak çok güçleşir. Kuşku duymak benim kişiliğimin çok önemli bir parçasıdır.

Gördünüz mü, ben kuşku ve belirsizlik içinde bilmeden yaşayabilirim. Yanlış olması muhtemel cevapları kabul etmektense, böyle yaşamak çok daha ilginç.

Çeşitli yaklaşık yanıtlarım var ev pek çok konuda farklı kesinlik derecelerinde inançlarım var. Ama hiçbir şeyden emin değilim ve bazı konular var ki hiçbir şey bilmiyorum.

Mesela neden buradayız diye sormanın bir anlamı var mı? Bu soruyu sormak ne anlama gelir? Belki biraz üzerinde düşünürüm ama baktım ki bulamıyorum başka bir konuya geçerim. İlle de bir cevaba sahip olmam gerekmiyor. Bazı yanıtları bilmemekten korkmuyorum.

Gizemli bir kainatta amaçsız bir biçimde kaybolmuş olmak -ki söyleyebileceğim kadarıyla bu doğru- beni korkutmuyor.