Bu Kadar İnançlı İnsan Yanılıyor Mu?

İnsanların hayatta belki de yaptığı en yaygın şey yanılmaktır. Bir gün içerisinde bile her insan bir çok kararında veya düşüncesinde yanılır. Dolayısıyla dünyadaki çoğu insanın bir kavrama inanması veya inandığını sanması bir kriter olmamalı. Bu yanılgı durumunu ve toplu şekilde insanların nasıl ve ne derece yanılabileceklerini göstermek için bir örnek verelim;

Bundan yaklaşık 2500 yıl evvel insanlar 'tanrılar'a inanıyorlardı. O insanların inançlarına göre tanrıların belli görevleri vardı. Birbirleri ile etkileşim içerisindeydiler. Bunlardan en önemlisi de, çoğunuzun adını duyduğu, Zeus idi. Olympos Dağı'nda yaşar ve şimşekleri, yıldırımları fırlatırdı. Mitolojik olarak çok daha ayrıntılı ve ilginç hikayeler de bulabilirsiniz .

Zeus adına tapınak yapıldı, genç ve bakire kızlar onun adına adanarak kurban edildi, kısacası o insanlar bu tanrılara ve Zeus'a taptı. Ve en önemlisi o insanlar da yanılmadıklarını düşündüler. Onlar da Zeus'un varlığından emindi. Onlara göre de evren tesadüfen oluşamazdı ve o halde Zeus vardı. Ama yanılıyorlardı.

Bugün bir çok insan bu 'tanrılar' düşüncesine güler geçer. Aptalca, çocukça ve mantıksız bulur bu düşünceleri. Ancak o zamandaki insanlar ne aptaldı, ne çocuktu ne de mantıksızdı. Onlar da en az sizler gibi düşünebilen insanlardı. Peki o halde nasıl oluyor da sizler 'tanrılar'ın olmayacağından birkaç dakikalık bir düşünce ile emin olabiliyorsunuz da o kadar insan yanılabiliyor?

Bu sorunun cevabı büyük olasılıkla çevre ile ilgilidir. Eğer sizler de 'tanrılar'a inanılan o dönemde var olsaydınız Zeus'a inanacaktınız. Belki kızınızı kurban verecektiniz, belki de Zeus için tapınak yapıyor olacaktınız. Ve bunları yaparken Zeus'un varlığından emin olacaktınız. Bunun temel sebebi yetiştiğiniz çevrede size öğretilen gerçek sandığınız inanışlar veya kabullerdir.

Muhtemelen bir çoğunuz şu an tanrılar gibi mantıksız bir düşünceyi kabul etmeyeceğinizi ve o zaman dahi tek bir tanrının olduğunu içinizde hissedeceğinizi ama sadece bunu isimlendiremeyeceğinizi düşünüyorsunuzdur. Ama büyük ihtimalle yanılıyorsunuz. Çünkü o zamanki insanlar da muhtemelen sizlerin şu an tek tanrıya karşı duyduğunuz inanç kadar sağlam ve mantıklı bir his besliyordu tanrılara karşı.

Belki de tanrılar düşüncesinden daha ilginç gelen put inanışlarını incelemeliyiz. İnsanlar tarihte çeşitli dönemlerde kendi elleriyle yaptıkları putlara taptı. Gerek o dönemde gerek bu dönemde mantıksız gelen bu düşünce yine insanlar tarafından kabul edildi. Çünkü her insan putlara tapılan bir yerde doğuyor ve büyüyordu. Böylece put inancına sıkıca sarılıyordu.

Tarih boyunca insanlar bir çok şeye taptı. Ve şimdiye kadar bu tapılan bir çok inanış silindi gitti. Hatta şu an bazıları sapkınlık, bazıları ise aptallık olarak değerlendiriliyor. İnsanlar defalarca yanıldılar inandıkları şeyler konusunda. Onlar da aynı şu an inançlı olan sizler gibi inançlarından emindiler. Ve onlar da bu kadar insan yanılıyor olamaz diyorlardı belki de... Ama yanıldılar.

Ancak son olarak da belirtmem gerekir ki şimdiye kadar tanrının varlığı konusunda muhalefet eden hiçbir düşünce yanılmadı. Bir çok yaratıcı inancı eskimesine karşı, bu muhalefet görüşler hala da varlar. Sanırım olanları ve genel süreci bir kez daha değerlendirmekte fayda var.

Hayyam