Vicdanın verilerinin çeşitliliği, onun kökenleri saptandıktan sonra daha iyi anlaşılır. İlk gençlik yıllarında bazı eylemler beğenilir, ötekiler beğenilmez. Çağrışımın doğal akışı ile haz ve rahatsızlık yavaş yavaş yalnızca davranışların beğenilmesine ya da beğenilmemesine değil, davranışların kendisine bağlanır. Aradan zaman geçtikçe ilk gençliğimizdeki ahlak eğitimimizi bütünüyle unutabiliriz, ama gene de bazı eylemler karşısında tedirgin olabildiğimiz gibi, bazıları bize bir erdemin parıltısını verebilirler. Bu duygular içgözlem yoluyla aydınlanmazlar, çünkü onların kökendeki nedenlerini unutmuşuzdur artık. Bu yüzden de söz konusu duyguların, tanrının yüreğimizdeki sesine bağlanması doğal olur. Ama gerçekte vicdan, eğitimin ürünüdür ve insanlığın büyük çoğunluğu eğitimcilerin isteklerine göre beğenme ya da beğenmeme konusunda belirli bir eğitimden geçebilirler. Böylece, ahlakın dışsal birtakım kurallardan arınmasını istemek haklı ise de, bu işin 'vicdan' aracılığıyla gerçekleştirilmesi olanaksız gibidir.
Bertrand Russell,
Bilim ve Din, Sayfa 155
Bertrand Russell,
Bilim ve Din, Sayfa 155
ve Müzik konusu buna en ufak örnek olabilir, 18 yaşında dinlediğiniz, beğendiniz severek arşivinize katmış olduğunuz o müziği, meldodiyi 35 38 çağlarına gedliğinizde beğenmekten vazgeciyor olabiliyorsunuz hatta tebessüm ediyorsunuz o müziği o zamanlarda nasıl dinlemişim diye beğeni değişebiliyor katılıyorum bu düşünceye
YanıtlaSil