Haiku'lardan Seçmeler

Haiku, bugün tüm dünyada meşhur olan geleneksel bir Japon şiir türüdür. Dünyanın en kısa şiir türü sayılır.

En önemli Haiku şairleri arasında Matsuo Bashō (1644-1694), Yosa Buson (1716-1783), Kobayashi Issa (1763-1827) ve Masaoka Shiki (1867-1902) gösterilebilir. Bashō öğrencileriyle Haikai şiirini yenilemiş ve ona ciddi bir edebiyat saygınlığı kazandırmıştır. Shiki modern Haiku'nun kurucusu sayılır. Aynı zamanda Haiku kavramının (Haikai veya Hokku karşısında) yerleşmesini sağlayan da o olmuştur.

Japon Haiku'ları çoğunlukla 5-7-5 ölçülü üçlü kelime öbeklerinden oluşup kelimeler sütun halinde yan yana sıralanır. Haiku'nun vazgeçilmez bir unsuru da somutluğu ve halihazıra olan bağlantısıdır. Bilhassa geleneksel Haikular Kigo ile mevsimlere imada bulunurlar. Temel özellikleri olarak okuyanın kendi tecrübesiyle tamamladığı bitmemiş, açık metin karakteri de gösterilebilir. Metinde her şey söylenmezken duygular nadiren isimlendirilir ve bunların şiirde yer alan somut şeyler ve bağlamdan çıkarılmaları lazım gelir.

Modern Haiku ekolleri tüm dünyada sadece geleneksel şekilleri değil, aynı zamanda bazı metin biçimlendirme kurallarını da sorgulayıp yeni yollar bulmaya çalışıyorlar.

Masaoka Shiki

Unutturdu bak

Kavun çalmayı bile

Soğuyan hava

Nozawa Boncho

Rüzgarsız günde

Kendisi isteyerek

Düşüyor yaprak

Natsume Sōseki

Güz rüzgarında

Yok benim için

Ne bir tanrı ne Buda

Sugiyama Sampu

Vardır her otun çiçeği,

Bilmesek de

İsimlerini

Mukai Kyorai

Soğuk yüzünden

Bakamam yarım aya

Başım göğsümde

Yokoi Yayu

Hapşırdığımda

Gözden yitirdim birden,

Tarlakuşunu

Gochiku

Uzun gecede

Suyun sesiyle gelir

Düşündüklerim

Ochi Etsujin

Bu yılın da sonu geldi:

Gizledim bizimkilerden

Saçıma ak düştüğünü

Yosa Buson

Birden bir ürperme

Odamda ölmüş karımın

Ayağıma takılan tarağı

Tan Taigi

Uçan bir ateşböceği!

"Bak! Bak şurada!" diyecekken

Yanımda kimseyi göremiyorum

Matsuo Bashō
Bütün gün
Şakıdı durdu tarlakuşu
Günler ne kadar kısa!
***
"Karanlık indiğine göre,
Şahinin gözleri de görmeyecek!"
Böyle şakıyor bıldırcın
***
Arada bir bulutlanıyor gök,
Böylece dinlenme fırsatı buluyor
Aya bakmaktan yorulanlar

Kobayashi Issa
Bir adam ile
Paylaşıyor odayı,
Bir büyük sinek
***
Anayurdumda
Sivrisinekler bile
Beni sokuyor
***
Şebnemin ömrü
Bu kadarcıktır işte,
Daha ne gerek
***
Bir kurbağacık;
Sakin ve huzur dolu
Bakar dağlara
***
Böcekler, ağlamayın!
Aşıklar da, yıldızlar da
Ayrılmak zorunda birbirlerinden
***
Unutma,
Cehennemde yürüyoruz
Çiçeklere bakarak
***
Erik
Çiçek açtığında
Cehennem donar
***
Sakin ol cırcır,
Deprem yok yatağımda
Kıpırdıyorum

Yukarıdaki Haiku seçmeleri Epigraf adlı siteden tarafımca derlenmiştir.